Koncert Niepodległości na Łotwie

„Za Naszą i Waszą Wolność” │ „Par mūsu un jūsu brīvību” (2018)

Koncert Niepodległości „Za Naszą i Waszą Wolność” (łot. Par mūsu un jūsu brīvību) w Dyneburgu odbywa się w ramach międzynarodowej trasy Polska-Litwa-Łotwa-Australia. Tematem edycji jest służba Polaków pod obcymi sztandarami oraz ich walka zarówno o niepodległość Polski, jak i wolność innych narodów.

20 listopada 2018
godz.18.00

Centrum Kultury Łotewskiej,
ul. Rigas 22, Daugavpils (Dyneburg)

Godzina 18:00

„O! buntowszczyki, po carskiem słowu
Przysięglim na zgubę laszą.“
I zaszumiało u góry znowu:
„Za waszą wolność i naszą!“

– Mieczysław Romanowski „Sztandary polskie w Kremlu” (1857) –

Dedykowany Polakom mieszkającym poza granicami kraju Koncert Niepodległości „Za Naszą i Waszą Wolność” (łot. Par mūsu un jūsu brīvību) w Dyneburgu odbywa się w ramach międzynarodowej trasy Polska-Litwa-Łotwa-Australia. Tematem edycji jest służba Polaków pod obcymi sztandarami oraz ich walka zarówno o niepodległość Polski, jak i wolność innych narodów.

Repertuar i narracja koncertu, ukazuje niezwykłe dzieje naszych rodaków – od czasów wypraw krzyżowych Piastów Śląskich począwszy, a na historii Lecha Zondka, obywatela Polski i Australii, walczącego z Armią Radziecką w Afganistanie, kończąc. Obok gen. Józefa Bema, zasłużonego dla Polski, Austrii, Węgier i Turcji, Tadeusza Kościuszki i Kazimierza Pułaskiego – bohaterów narodowych Polski i Ameryki, czy Henryka Dąbrowskiego – twórcy Legionów Polskich we Włoszech, przypomniane zostaną dziesiątki bohaterów narodowych, o których nie uczy się na lekcjach historii. Ukażemy też dramatyczne losy Polaków zmuszonych do służby w znienawidzonych mundurach zaborców i okupantów. Nigdy nie wyrzekli się oni swojej Ojczyzny, a wielu z nich stanowiło później kadry nowotworzonych polskich formacji zbrojnych.

Osobnym wątkiem narracji jest braterstwo Polaków i Łotyszy. Wspomnimy wspólnotę obu narodów w ramach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, począwszy od w XVI w. aż po czasy współczesne. Ukażemy niezwykłą rolę wywodzącej się z rycerskich rodów kawalerów mieczowych szlachty Inflant Polskich. Na wieki związała się ona z Rzeczpospolitą, dostarczając szeregu zasłużonych Polsce rodów, w tym: Andersów, Rejtanów, Tyzenhauzów, Grothusów, Denhoffów, Korffów, Romerów, Mohlów, Weyssenhoffów, Platerów, Manteufflów i innych. Przypomnimy wyzwolenie Łatgalii z rąk Bolszewików dokonane przez połączone wojska polsko-łotewskie pod wodzą gen. Rydza Śmigłego i przekazanie rejonu wraz z Dyneburgiem nowopowstałemu państwu Łotewskiemu. Potwierdzeniem tego sojuszu była ewakuacja na terytorium Łotwy polskich żołnierzy odciętych od kraju podczas bolszewickiej ofensywy w lipcu 1920 r, skąd na pokładach okrętu ORP „Pomorzanin” i łotewskiego statku „Saratovs” zostali odesłani do Polski, gdzie zdążyli wziąć jeszcze udział w ostatnich walkach z Rosjanami. Opowieść doprowadzimy aż do lat osiemdziesiątych XX wieku. W tej części narracji przywołamy spektakularną odezwę „Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej” uchwaloną w 1981 roku podczas Zjazdu NSZZ „Solidarność”, a także sygnowany przez polskie organizacje podziemne Apel Jałtański z 1984 roku. Zwieńczeniem wątku będzie uczestnictwo Polaków w Bałtyckim Łańcuchu Żywych Rąk 23 sierpnia 1989 roku oraz działania łotewskich Polaków na rzecz odzyskania przez Łotwę Niepodległości.

W ciągu dziewięciu lat pracy nad Koncertem Niepodległości, jego twórcy wypracowali swój własny styl muzyczny, który nazwali muzyką hybrydową. Łączy on oryginalne brzmienia dawnych hymnów i pieśni, z nowoczesnymi aranżacjami i kompozycjami instrumentalnymi, wykorzystując elementy muzyki klasycznej, etnicznej i elektronicznej, jazzu, rocka, reggae, bluesa, muzyki techno-house, poezji śpiewanej. W kompozycjach tych wykorzystywane są także nagrania archiwalne oraz odgłosy natury.

Na repertuar Koncertu Niepodległości „Za Naszą i Waszą Wolność” złożą się hybrydowe aranżacje polskich hymnów, piosenek wojskowych i pieśni bardów, w tym: liryczna interpretacja Naszej klasy Jacka Kaczmarskiego (1983), jazzująca kompozycja instrumentalna Enigma (2014) oraz rockowa aranżacja Lwowskich Puchaczy (1943), czyli hymn wsławionego obroną angielskiego miasta Exeter 307 Nocnego Dywizjonu Myśliwskiego. Ponadto w programie znajdą się Gaude Mater Polonia (1253), Idzie Żołnierz Borem Lasem (XIV w.), Marsz Polonia (1863), Wąwóz Somosierry (1905), Piechota (1917), Karpacka Brygada (1941), Od Kłajpedy do Szczecina (1941), Czerwone maki (1944), Źródło (1978), oraz kompozycje instrumentalne Tęsknota (2010) i Nadir (2014).
Zgodnie z wieloletnią tradycją Koncertu Niepodległości na zakończenie wspólnie zaśpiewamy Mazurek Dąbrowskiego (1797).

Dyrektorem muzycznym i wokalistką Koncertu Niepodległości jest polsko-kanadyjska wokalistka Ola Turkiewicz (śpiew). Na scenie towarzyszyć jej będzie Tomasz Bacajewski (śpiew), Marcin Riege (fortepian), Krzysztof Kowalewski (gitary), Paweł Jabłoński (akordeon), Marcin Ritter (bas, kontrabas) Piotr Krzemiński (trąbka), Karol Domański (perkusja), Siergiej Wowkotrub (I skrzypce), Wojciech Rot (II skrzypce), Malwina Kęsicka (altówka), Zofia Łodygowska (wiolonczela).

Inżynier dźwięku: Kamil Bobrukiewicz
Dyrektor muzyczny: Ola Turkiewicz
Narracja i prowadzenie: Robert Czebotar
Scenariusz, reżyseria i produkcja: Jacek “Wiejski” Górski

Organizatorzy koncertu: Fundacja Dziedzictwa Rzeczypospolitej,

Centrum Kultury Polskiej w Daugavpils (Dyneburg) – Daugavpils poļu kultūras centrs,

Oddział Związku Polaków na Łotwie w Daugavpils „Promień” – LPS Daugavpils nodaļa „PROMIEŅ”.

Realizowany dzięki dotacji Instytutu Adama Mickiewicza koncert jest bezpłatny dla publiczności.

Sfinansowano ze środków MKiDN w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na 2017-2021, w ramach programu dotacyjnego Instytutu Adama Mickiewicza „Kulturalne pomosty”.