Koncert Niepodległości na Łotwie (2019)
„Za Naszą i Waszą Wolność” │ „Par mūsu un jūsu brīvību” (2019)
Dedykowany Polakom mieszkającym poza granicami kraju Koncert Niepodległości „Za Naszą i Waszą Wolność” (łot. Par mūsu un jūsu brīvību) w Rydze i w Lipawie jest kontynuacją ubiegłorocznej międzynarodowej trasy koncertowej Polska-Litwa-Łotwa-Australia.
Data: Ryga
21 września 2019, g. 19:00
Miejsce
Lielā Ģilde, Amatu iela 6, Rīga
Wstęp wolny
Data: Lipawa
23 września 2019, g. 19:00
Miejsce
Liepājas Olimpiskais centrs, Brīvības iela 39, Liepāja
Wstęp wolny
„Rozproszeni po wszem świecie,
gnani w obce wojny.
Zgromadziliśmy się przecie,
w jedno kółko zbrojne.”
– Marsz, marsz Polonia –
Dedykowany Polakom mieszkającym poza granicami kraju Koncert Niepodległości „Za Naszą i Waszą Wolność” (łot. Par mūsu un jūsu brīvību) w Rydze i w Lipawie jest kontynuacją ubiegłorocznej międzynarodowej trasy koncertowej Polska-Litwa-Łotwa-Australia.
Tegoroczne koncerty odbywają się w roku 225 rocznicy zapomnianego dziś Powstania Kurlandzkiego. Skierowane przeciw Rosji powstanie wybuchło 25 czerwca 1794 roku, kiedy powstańczy oddział pod wodzą generała Tomasza Wawrzeckiego rozbroili rosyjski garnizon w Lipawie. Dwa dni później mieszkańcy Kurlandii uroczyście ogłosili Akt Powstania Kurlandzkiego, którym przystąpili do Insurekcji Kościuszkowskiej. Przejęcie Kurlandii przerwało połączenie drogowe pomiędzy Rosją a Prusami. Toczone ze zmiennym szczęściem Powstanie Kurlandzkie trwało 48 dni a jego kres położyła kapitulacja Insurekcji Wileńskiej, do której doszło 12 sierpnia 1794 roku.
Wiodącym tematem dalszej narracji jest służba Polaków pod obcymi sztandarami oraz ich walka zarówno o niepodległość Polski, jak i wolność innych narodów.
Repertuar i narracja koncertu, ukazuje niezwykłe dzieje naszych rodaków – od czasów wypraw krzyżowych Piastów Śląskich począwszy, a na historii Lecha Zondka, obywatela Polski i Australii, walczącego z Armią Radziecką w Afganistanie, kończąc. Obok gen. Józefa Bema, zasłużonego dla Polski, Austrii, Węgier i Turcji, Tadeusza Kościuszki i Kazimierza Pułaskiego – bohaterów narodowych Polski i Ameryki, czy Henryka Dąbrowskiego – twórcy Legionów Polskich we Włoszech, przypomniane zostaną dziesiątki bohaterów narodowych, o których nie uczy się na lekcjach historii. Ukażemy też dramatyczne losy Polaków zmuszonych do służby w znienawidzonych mundurach zaborców i okupantów. Nigdy nie wyrzekli się oni swojej Ojczyzny, a wielu z nich stanowiło później kadry nowotworzonych polskich formacji zbrojnych.
Osobnym wątkiem narracji jest braterstwo Polaków i Łotyszy. Wspomnimy wspólnotę obu narodów w ramach Rzeczypospolitej Obojga Narodów, począwszy od w XVI w. aż po czasy współczesne. Ukażemy niezwykłą rolę wywodzącej się z rycerskich rodów kawalerów mieczowych szlachty Inflant Polskich. Na wieki związała się ona z Rzeczpospolitą, dostarczając szeregu zasłużonych Polsce rodów, w tym: Andersów, Rejtanów, Tyzenhauzów, Grothusów, Denhoffów, Korffów, Romerów, Mohlów, Weyssenhoffów, Platerów, Manteufflów i innych. Przypomnimy wyzwolenie Łatgalii z rąk Bolszewików dokonane przez połączone wojska polsko-łotewskie pod wodzą gen. Rydza Śmigłego i przekazanie rejonu wraz z Dyneburgiem nowopowstałemu państwu Łotewskiemu.
Potwierdzeniem tego sojuszu była ewakuacja na terytorium Łotwy polskich żołnierzy odciętych od kraju podczas bolszewickiej ofensywy w lipcu 1920 r, skąd na pokładach okrętu ORP „Pomorzanin” i łotewskiego statku „Saratovs” zostali odesłani do Polski, gdzie zdążyli wziąć jeszcze udział w ostatnich walkach z Rosjanami. Opowieść doprowadzimy aż do XX wieku. W tej części narracji przywołamy wspólnotę dziejów po drugiej wojnie światowej, kiedy to walką z okupacyjnymi wojskami sowieckimi przez wiele lat toczyli w Polsce „Żołnierze Wyklęci”, zaś na Łotwie i w krajach nadbałtyckich „Leśni bracia”. Narrację doprowadzimy do lat 80. przypominając spektakularne „Posłanie do ludzi pracy Europy Wschodniej” uchwalone w 1981 roku podczas Zjazdu NSZZ „Solidarność”, a także sygnowany przez polskie organizacje podziemne Apel Jałtański z 1984 roku. Zwieńczeniem wątku będzie uczestnictwo Polaków w Bałtyckim Łańcuchu Żywych Rąk 23 sierpnia 1989 roku oraz działania łotewskich Polaków na rzecz odzyskania przez Łotwę Niepodległości. Symbolem polsko-łotewskiego braterstwa jest też postać przewodniczącej Związku Polaków na Łotwie Ity Kozakiewicz, związanej się z Łotewskim Frontem Ludowym i deputowanej do Rady Najwyższej Łotwy, której w 1990 roku nadano tytuł Kobieta Łotwa.
W ciągu dziesięciu lat pracy nad Koncertem Niepodległości, jego twórcy wypracowali swój własny styl muzyczny, który nazwali muzyką hybrydową. Łączy on oryginalne brzmienia dawnych hymnów i pieśni, z nowoczesnymi aranżacjami i kompozycjami instrumentalnymi, wykorzystując elementy muzyki klasycznej, etnicznej i elektronicznej, jazzu, rocka, reggae, bluesa, muzyki techno-house, poezji śpiewanej. W kompozycjach tych wykorzystywane są także nagrania archiwalne oraz odgłosy natury.
Na repertuar Koncertu Niepodległości „Za Naszą i Waszą Wolność” złożą się hybrydowe aranżacje polskich hymnów, piosenek wojskowych i pieśni bardów, w tym: liryczna interpretacja Naszej klasy Jacka Kaczmarskiego (1983), jazzująca kompozycja instrumentalna Enigma (2014) oraz rockowa aranżacja Lwowskich Puchaczy (1943), czyli hymn wsławionego obroną angielskiego miasta Exeter 307 Nocnego Dywizjonu Myśliwskiego. Ponadto w programie znajdą się Gaude Mater Polonia (1253), Idzie Żołnierz Borem Lasem (XIV w.), Katyń (1985), Wąwóz Somosierry (1905), Piechota (1917), Karpacka Brygada (1941), Od Kłajpedy do Szczecina (1941), Czerwone maki (1944), Źródło (1978), oraz kompozycje instrumentalne Tęsknota (2010) i Nadir (2014).
Zgodnie z wieloletnią tradycją Koncertu Niepodległości na zakończenie wspólnie zaśpiewamy Mazurek Dąbrowskiego (1797).
Dyrektorem muzycznym i wokalistką Koncertu Niepodległości jest polsko-kanadyjska wokalistka Ola Turkiewicz (śpiew). Na scenie towarzyszyć jej będzie Tomasz Bacajewski (śpiew), Marcin Riege (fortepian), Krzysztof Kowalewski (gitary), Paweł Jabłoński (akordeon), Marcin Ritter (bas, kontrabas) Piotr Krzemiński (trąbka), Karol Domański (perkusja), Siergiej Wowkotrub (I skrzypce), Mikołaj Kostka (II skrzypce), Malwina Kęsicka (altówka), Kinga Chudzikowska (wiolonczela).
Inżynier dźwięku: Kamil Bobrukiewicz
Dyrektor muzyczny: Ola Turkiewicz
Narracja i prowadzenie: Robert Czebotar
Scenariusz, reżyseria i produkcja: Jacek “Wiejski” Górski
Realizowany dzięki dotacji Instytutu Adama Mickiewicza koncert jest bezpłatny dla publiczności.
Galeria koncertu
Akt Powstania Kurlandzkiego z 27 czerwca 1794 roku, którego odpis zachował się w zbiorach Biblioteki Kórnickiej PAN.
Organizatorzy koncertu
Fundacja Dziedzictwa Rzeczypospolitej
Stowarzyszenie Polaków w Lipawie Wanda – Liepājas Poļu Biedrība „Vanda”
Oddział Związku Polaków na Łotwie w Daugavpils „Promień”– LPS Daugavpils nodaļa „PROMIEŅ”.
Dofinansowanie koncertu
Sfinansowano ze środków MKiDN w ramach Programu Wieloletniego NIEPODLEGŁA na 2017-2022, w ramach programu dotacyjnego Instytutu Adama Mickiewicza „Kulturalne pomosty”.
Partnerzy
Partner logistyczny
Patronat medialny
Partner technologiczny
Koncert Niepodległości
„Za Naszą i Waszą Wolność” (Łotwa, 2018)
20 listopada 2018, Centrum Kultury Łotewskiej, ul. Rigas 22, Daugavpils (Dyneburg)
Koncert Niepodległości „Za Naszą i Waszą Wolność” w Dyneburgu odbył się w ramach międzynarodowej trasy Polska-Litwa-Łotwa-Australia. Tematem edycji była służba Polaków pod obcymi sztandarami oraz ich walka zarówno o niepodległość Polski, jak i wolność innych narodów.