Inspiracja i tematyka Koncertu Niepodległości „Poland” na ORP Błyskawica

Tematem Koncertu Niepodległości „Poland” na ORP Błyskawica była służba Polaków pod obcymi sztandarami oraz ich walka „Za Naszą i Waszą Wolność”. Repertuar i narracja koncertu, ukazały spektakularne dzieje naszych rodaków – od czasów wypraw krzyżowych Piastów Śląskich począwszy, a na historii Lecha Zondka, obywatela Polski i Australii, walczącego z Armią Radziecką w Afganistanie, kończąc. Obok gen. Józefa Bema, zasłużonego dla Polski, Austrii, Węgier i Turcji, Tadeusza Kościuszki i Kazimierza Pułaskiego – bohaterów narodowych Polski i Ameryki, czy Henryka Dąbrowskiego – twórcy Legionów Polskich we Włoszech, przypomniane zostały dziesiątki mniej znanych bohaterów narodowych, o których nie uczy się na lekcjach historii. Ukazaliśmy też dramatyczne losy Polaków zmuszonych do służby w znienawidzonych mundurach zaborców i okupantów. Nigdy nie wyrzekli się oni swojej Ojczyzny, a wielu z nich stanowiło później kadry nowotworzonych polskich formacji zbrojnych.

Osobnym wątkiem narracji były dzieje legendarnego polskiego niszczyciela ORP Błyskawica, na którego pokładzie odbył się Koncert Niepodległości „Poland”.
Okręt wszedł do służby w 1937 roku, jako jeden 4 niszczycieli stanowiących Dywizjon Kontrtorpedowców. W chwili zwodowania, Błyskawica była jednym z najnowocześniejszych okrętów w swojej klasie na świecie.

W przeddzień wybuchu II wojny światowej, 30 sierpnia 1939 roku, w ramach planu Peking, trzy niszczyciele, ORP Błyskawica, Burza i Grom ewakuowane zostały z Bałtyku. Polskie kontrtorpedowce, jak je nazywano przed wojną, śledzone przez niemieckie lotnictwo i marynarkę, szczęśliwie dotarły do Wielkiej Brytanii 1 września 1939.

ORP Błyskawica wraz ze swą załogą przeszedł szlak bojowy od pierwszego do ostatniego dnia II wojny światowej. Służący na nim marynarze przelewali krew „Za Naszą i Waszą Wolność”, siedmiu z nich poległo w walce, wielu zostało rannych. Błyskawica operowała na Atlantyku, Morzu Północnym i Morzu Śródziemnym. Brała udział między innymi w kampanii norweskiej, podczas której pod Narwikiem, zatopiony został wraz załogą bliźniaczy niszczyciel ORP Grom.

Błyskawica uczestniczyła w ewakuacji Brytyjskiego Korpusu Ekspedycyjnego z plaż Dunkierki, bitwie o Atlantyk oraz w desantach morskich w północnej Afryce i w Normandii, a także w bitwie niszczycieli pod Ushant. Do dziś pamiętane są zasługi marynarzy Błyskawicy podczas bitwy stoczonej z Luftwaffe bombardującą brytyjskie miasta w ramach operacji Baedeker Blitz.
Kiedy w nocy z 4 na 5 maja 1942 roku, blisko 160 niemieckich bombowców nadleciało nad miasto Cowes na wyspie White, niespodziewanie natknęły się na zmasowany ogień przeciwlotniczy, położony przez załogę Błyskawicy, stojącej akurat w tutejszym porcie.

Polski ogień p-lot prowadzony był z taką intensywnością, że marynarze musieli schładzać lufy dział w obawie przed przegrzaniem, a z niedalekiego Portsmouth trzeba było sprowadzać dodatkową amunicję dla naszych marynarzy. Potężna siła ognia, jaką dysponował polski niszczyciel, zmusiła Niemców do operowania na dużej wysokości, przez co bombardowanie nie odniosło zamierzonego skutku. Po odparciu ataku marynarze z Błyskawicy włączyli się w gaszenie pożarów w mieście. Mieszkańcy Cowes do dziś pamiętają o walecznych Polakach, a jeden z miejskich placów otrzymał imię dowódcy okrętu, komandora porucznika Wojciecha Franckiego.

W ciągu trzynastu lat pracy nad Koncertem Niepodległości, jego twórcy wypracowali swój własny styl muzyczny, który nazwali muzyką hybrydową. Łączy on oryginalne brzmienia dawnych hymnów i pieśni, z nowoczesnymi aranżacjami i kompozycjami instrumentalnymi, wykorzystując elementy muzyki klasycznej, etnicznej i elektronicznej, jazzu, rocka, reggae, bluesa, muzyki techno-house, poezji śpiewanej. W kompozycjach tych wykorzystywane są także nagrania archiwalne oraz odgłosy natury.

Na repertuar Koncertu Niepodległości „Poland” złożą się hybrydowe aranżacje polskich hymnów, piosenek wojskowych i pieśni bardów, w tym: liryczną interpretacja Naszej klasy Jacka Kaczmarskiego (1983), jazzująca kompozycja instrumentalna Enigma (2014) oraz rockowa aranżacja Lwowskich Puchaczy (1943), czyli hymn wsławionego obroną angielskiego miasta Exeter 307 Nocnego Dywizjonu Myśliwskiego. Ponadto w programie znalazły się Gaude Mater Polonia (1253), Idzie Żołnierz Borem Lasem (XIV w.), Wąwóz Somosierry (1905), Piechota (1917), Karpacka Brygada (1941), Od Kłajpedy do Szczecina (1941), Czerwone maki (1944), Źródło (1978) oraz kompozycje instrumentalne Tęsknota (2010) i Nadir (2014).

Dyrektorem muzycznym i wokalistką Koncertu Niepodległości jest polsko-kanadyjska wokalistka Ola Turkiewicz (śpiew). Na scenie towarzyszył jej Tomasz Bacajewski (śpiew), Marcin Riege (fortepian), Krzysztof Kowalewski (gitary), Paweł Jabłoński (akordeon), Marcin Ritter (bas, kontrabas) Piotr Krzemiński (trąbka), Karol Domański (perkusja), Siergiej Wowkotrub (I skrzypce), Mikołaj Kostka (II skrzypce), Malwina Kęsicka (altówka), Kinga Chudzikowska (wiolonczela). Prozatorską narrację wydarzenia poprowadzi aktor Robert Czebotar. Scenariusz i reżyseria: Jacek „Wiejski” Górski.

Galeria Koncertu Niepodległości „Poland” na ORP Błyskawica