Heroizm nie jest w samych bitwach, ale na wszystkich polach życia i nieustannie. Owszem bitwy dlatego tylko bywają, iż heroizm nie bywa pierwej na polach życia praktykowany.

– Cyprian Kamil Norwid –

Koncertem tym chcemy oddać hołd trzem wyjątkowym bohaterkom, których życie mniej lub bardziej tragicznie związane jest z Gdańskiem. Jedenastoletnia dziewczynka Erwina Barzychowska śmiertelnie poparzona w czasie obrony Poczty Gdańskiej, która jest jedną z pierwszych dziecięcych ofiar II wojny światowej.

18-letnia Danuta Siedzikówna „Inka”, legendarna łączniczka Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”, była żołnierką wyklętą rozstrzelaną przez zbrodniarzy UB w gdańskim więzieniu na Kurkowej w 1946 roku.

Trzecią z kobiet jest Anna Walentynowicz. Mimo nieustających szykan komunistów, których doznawała w PRL, niezłomna Anna „Solidarność” była współtwórcą Wolnych Związków Zawodowych oraz NSZZ Solidarność. To jej dyscyplinarne zwolnienie z pracy stało się bezpośrednią przyczyną wybuchu pierwszych strajków Sierpnia ’80.

III Koncert Niepodległości „Westerplatte” jest pomorską premierą programu „Niepokorne”, w całości poświęconemu kobietom, które walczyły o niepodległość Rzeczypospolitej, ale także były ostoją polskości i patriotyzmu polskiej rodziny. Narrację wydarzenia rozpoczniemy w 965 roku od opowieści o Dobrawie, żonie Mieszka I, co zilustruje kompozycja powstała do łacińskiego tekstu kronikarza Anonima tzw. Galla.

Ukarzemy rolę Polek z dynastii Piastów i Jagiellonów osadzonych na tronach wielu państw dynastycznej Europy. Przywołamy nazwiska znanych bohaterek narodowych jak Jadwiga Andegaweńska (Królowa Polski), Joanna Żubr (sierżant Armii Księstwa Warszawskiego, uczestniczka wojen napoleońskich i pierwsza kobieta odznaczoną krzyżem Virtuti Militari), Emilia Plater (powstaniec listopadowy), Anna Pustowójtówna (powstaniec styczniowy), Aleksandra Zagórska (organizatorka i komendantka Ochotniczej Legii Kobiet), Jadwiga Piłsudska (pilot Royal Air Force), Elżbieta Zawadzka (cichociemna, generał ), Krystyna Krahelska (powstaniec warszawski) i Wanda Krahelska (wykonawca zamachów w 1905 r.), żołnierka wyklęta z Grodzieńszczyzny kpt. Weronika Sebastianowicz, Irena Sendlerowa (członkini konspiracyjnej „Żegoty” ratująca żydowskie dzieci z Getta). Przywołamy też pamięć dziesiątek kobiet praktycznie zapomnianych jak m.in. Anna Dorota vel Zofia Chrzanowska (obrończyni twierdzy Trembowla w czasie wojny tureckiej 1672 roku), Helena Grabowska (Orlę Lwowskie), Maria Wittekówna (żołnierka POW i szefowa Wojskowej Służby Kobiet), Zofia Rapp (kurierka wywiadu Armii Krajowej), Wanda Gertz „Lena” (dowódca kobiecego batalionu AK), Janina Lewandowska (lotniczka zamordowana w Katyniu), Zofia Franio „Doktor” (dowódca Kobiecych Patroli Minerskich w Powstaniu Warszawskim) czy Halina Sosnowska „Łuna” (działaczka POW, AK i WiN).

III Koncert Niepodległości „Westerplatte” otworzyła współczesna kompozycja Dobrawa (1109/2017). Powstała ona do średniowiecznego, łacińskiego tekstu kronikarza Anonima, tzw. Galla. Chwilę później, za sprawą pieśni Miał król stary córki dwie (XVII w.) publiczność przeniosła się w czasy wojen polsko-tureckich. Z tego okresu pochodzi także stara pieśń ludowo-żołnierska Pożegnanie (XVI-XVII w). Ukazaliśmy też niezwykłą rolę kultu maryjnego w dziejach Polski i Polaków, co zilustrowała pieśń Pod twoją obronę. Opowieści o XIX wieku, okresie wielkich nadziei wiązanych z Napoleonem oraz tragedii powstań narodowych, towarzyszyły utwory Chorągiewka (1808), Bywaj dziewczę zdrowa (1830), Biała chorągiewka (1830) oraz elektroniczna kompozycja do wiersza Wincentego Pola Bracia! Rocznica! (1831). Opowieści o latach pierwszej wojny towarzyszyły piosenki żołnierskie – Matka (1914) i Hymn pierwszej OLK (Ochotnicza Legia Kobiet, 1918). Zapowiedzią do kolejnych utworów: Kołysanka leśna (1942), Kujawiak akowski z Wileńszczyzny (1944) i Moja mała dziewczynko z AK (1944), była z kolei narracja poświęcona żołnierkom Armii Krajowej i Żołnierkom Wyklętym. Przypomnieliśmy też zapomnianą dziś piosenkę Trzynastego grudnia (1981), śpiewaną przez kobiety internowane w więzieniu na Olszynce Grochowskiej. IX Koncert Niepodległości zakończyła tytułowa kompozycja współczesna – Niepokorne (2017) oraz zaśpiewana na bis Pieśń Konfederatów Barskich – Marsz, marsz me serce znana (1768, znana także jako Pieśń Żołnierska o Najświętszej Maryi Pannie). Na zakończenie tradycyjnie, wraz z publicznością, zaśpiewaliśmy cztery zwrotki Mazurka Dąbrowskiego (1797).

Wykonawcy: Ola Turkiewicz (śpiew), Kasia Jankowska (śpiew), Grzegorz Wilk (śpiew), Zespół Muzyki Dawnej „Jerycho” (w składzie Bartosz Izbicki, Mateusz Grzyb, Łukasz Kalisz, Maciej Królikowski, Leszek Kubiak, Aleksander Suchta, Paweł Szczyciński i Stanisław Szczyciński), Anna Suda | An On Bast (elektronika live),  Paweł Jabłoński (akordeon), Marcin Riege (instrumenty klawiszowe), Krzysztof Kowalewski (gitary, aranżacje), Marcin Ritter (bas i kontrabas), Karol Domański (perkusja), Robert Murakowski (trąbka), Jacek Pietrzak (trąbka), Paulina Kusa  (I skrzypce), Anna Szalińska-Zaziębło (II skrzypce), Karolina Matyas (II skrzypce), Magdalena Małecka-Wippich (altówka) oraz Małgorzata Oller (wiolonczela).

Prowadzenie i narracja koncertu: Aleksandra Justa
Scenariusz, reżyseria i produkcja: Jacek “Wiejski” Górski
Aranżacje oraz kompozycje: Ola Turkiewicz, Anna Suda, Paweł Jabłoński, Marcin Riege, Marcin Ritter