XV Koncert Niepodległości „TRIUMPH. Rzecz o wojnach z Moskwą” (2023)

Rok XV, edycja 50

Inspiracją koncertu jest 160 rocznica wybuchu Powstania Styczniowego oraz trwająca od ponad roku wojna na Ukrainie. 

11 listopada 2023 g. 20.00

Muzeum Powstania Warszawskiego

Rezerwacje >>>

Czytałem ja o wojnach; – w dawnych, dzikich czasach,
Piszą, że tak okropne wojny prowadzono,
Że nieprzyjaciel drzewom nie przepuszczał w lasach
I że z drzewami na pniu zasiewy palono.
Ale car mędrszy, srożej, głębiej Polskę krwawi,
On nawet ziarna zboża zabiera i dławi;
Sam szatan mu metodę zniszczenia tłumaczy.

– Adam Mickiewicz, Dziady cz. III –

Inspiracja i tematyka koncertu

Bezpośrednią inspiracją projektu, jest 160 rocznica wybuchu Powstania Styczniowego oraz trwająca od ponad roku wojna na Ukrainie. Celem narracji jest ukazanie chwil triumfu, zarówno podczas najbardziej spektakularnych zwycięstw nad Księstwem Moskiewskim, carską Rosją czy Związkiem Sowieckim, jak i pomniejszych sukcesów odnoszonych podczas najtrudniejszych chwil naszej historii. Wszystkie te wielkie triumfy i małe zwycięstwa były fundamentem nadziei na odzyskanie niepodległości. W perspektywie długoterminowej złożyły się one na sztafetę wolności, która przekazywana z pokolenia na pokolenie, ponownie pozwoliła nam odbudować naszą państwowość pomimo zagrożenia Rosji, tak po roku 1918 jak i po 1989.

Realizowany w cieniu agresji Rosji na Ukrainę projekt, ukaże zagrożenie ze strony Moskwy i jej metody, jako niezmienne od ponad pięciu stuleci.

Pierwszy człon tytułu XV Koncertu Niepodległości, zaczerpnięty został z panegiryku Bartosza Paprockiego TRIUMPH Satyrów Leśnych (…), napisanego w 1582 roku na cześć Stefana Batorego zwycięsko powracającego z wojny z Moskwą.

Repertuar i narracja ukażą temat wojen polsko-rosyjskich w szerokim kontekście historycznym, zaczynając od XV wiecznych wojen Polski i Litwy z Moskwą, zmagań i wielkich wypraw wojennych za panowania Kazimierza Jagiellończyka, Aleksandra Jagiellończyka, Zygmunta I Starego, Zygmunta II Augusta, Stefana Batorego, Zygmunta III Wazy i Władysława IV i często zapominanego dziś Potopu Rosyjskiego.

Narracja koncertu odniesie się także do narodowych zrywów podczas tragicznego okresu militarnej i politycznej dominacji Rosji w fatalnym dla Polski XVIII wieku, w tym Konfederacji Dzikowskiej, Konfederacji Barskiej, wojny polsko-rosyjskiej w Obronie Konstytucji 3 Maja i Insurekcji Kościuszkowskiej. Ukazując dzieje XIX wieku podkreślony zostanie etos Powstań Listopadowego i Styczniowego, a także tych mniej znanych Partyzantki Zaliwskiego i Powstania Zabajkalskiego.

W części odnoszącej się do historii XX w., podkreślony zostanie narodowy charakter rewolucji 1905 roku, przybliżona zostanie historia PPS, Polskiej Organizacji Wojskowej i Legionów, a także wojnę polsko-bolszewicką 1919-1921 i sowiecki atak na Polskę w 1939 roku. Podczas koncertu oddamy zostanie hołd polskim ofiarom Stalinizmu, w tym pomordowanym w ramach zbrodni katyńskiej oficerom Wojska Polskiego, policjantom, żołnierzom Korpusu Ochrony Pogranicza i leśnikom. Na koniec podkreślony zostanie wkład żołnierzy wyklętych w walkę o niepodległość Polski ale też niekwestionowany udział Rosjan przebranych w polskie mundury w tłumieniu zrywu Poznańskiego Czerwca 1956.

Repertuar

Repertuar XV Koncertu Niepodległości w Muzeum Powstania Warszawskiego, stanowią m.in. współczesne kompozycje oraz hybrydowe aranżacje polskich pieśni wojskowych i patriotycznych. Zaprezentowane zostaną współczesne kompozycje do wierszy: O wzięciu Połocka Jana Kochanowskiego (~1580), Sztandary polskie w Kremlu Mieczysława Romanowskiego (1857), Czarny czwartek (1956) Włodzimierza Marciniaka, anonimowego wiersza Cześć wisielcom (1862) a także utwór współczesny Potop Moskiewski (2023). Kompozycjom współczesnym towarzyszyć będą hybrydowe aranżacje utworów historycznych jak Pieśń o Drewiczu (XVIII w.), Dwa Polonezy i Walc autorstwa Tadeusza Kościuszko (1796), Marsz Wojenny | Marsz Księcia Józefa Poniatowskiego (XVII-XIX w), Wara z granic (1831), Pobudka (1863), Pieśń wygnańców | Maliniak (po 1831), Peowiacy (sprzed 1917), List do cara (sprzed 1914), Śpiewajcie! – zawołanie śpiewacze chórów K.O.P. (~1937), Bij Bolszewika! (1946). Na zakończenie artyści wspólnie z publicznością zaśpiewają Mazurek Dąbrowskiego (1797) wraz z wraz z zapomnianymi dziś, czwartą i szóstą zwrotkami pieśni.

 „Niemiec, Moskal nie osiędzie,
gdy jąwszy pałasza,
hasłem wszystkich zgoda będzie
i ojczyzna nasza.

Na to wszystkich jedne głosy:
Dosyć tej niewoli,
Mamy racławickie kosy,
Kościuszkę, Bóg pozwoli.”

 
W ciągu 16 lat pracy nad Koncertem Niepodległości, zespół wypracował własny styl muzyki hybrydowej. Łączy ona oryginalne brzmienia dawnych pieśni, z nowoczesnymi aranżacjami i kompozycjami, wykorzystującymi elementy klasyki, elektroniki, poezji śpiewanej, rocka, jazzu, bluesa, punk-reggae, metalu, rapu, tech-house a także z nagraniami archiwalnymi.

Ekipa XV Koncertu Niepodległości w Muzeum Powstania Warszawskiego

Twórcami Koncertu Niepodległości są polsko-kanadyjska wokalistka jazzowa i kompozytorka Ola Turkiewicz (dyrektor muzyczny) oraz Jacek „Wiejski” Górski (producent, reżyser, scenarzysta).

W 50 edycji Koncertu Niepodległości wystąpią: Ola Turkiewicz (dyrektor muzyczny, śpiew), Julia Ukielska (śpiew), Tomasz Bacajewski (śpiew) wraz zespołem Koncertu Niepodległości. Narrację wydarzenia poprowadzi Michał Breitenwald.

Materiały merytoryczne, na które składają się powyższe opis i program wydarzenia, dostępne są na licencji CC-BY.

Galeria XV Koncertu Niepodległości w Muzeum Powstania Warszawskiego